Türkiye İş Bankası iştiraki Bayındır İçerenköy Hastanesi Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Keyifli Güngör, kalpte görülen ritim bozuklukları ve nizamlı yapılacak denetimler hakkında şu bilgileri verdi:

– Kalbin mesaj sistemi, bir konutun elektrik tesisatı üzeredir. Bu sistem, elektriksel aktiviteyi oluşturan bir jeneratör (sinoatriyal nod) ve oluşan bu elektriksel aktiviteyi kalp kasına götüren yollardan oluşur. Jeneratörün yahut mesaj yollarının kendi hastalıkları, bazen de bunları etkileyebilecek sistemik hastalıklarda ritim bozuklukları görülebilir. Kalpte organik ritim bozuklukları ise çok geniş bir yelpazeye dağılır.

Nabız düşüklüğünü önemseyin

– Kalbin elektriksel aktiviteyi oluşturan sinoatriyal nodunda elektriksel aktivite oluşumu yaşla birlikte olan dejenerasyona, damar tıkanıklıklarına bağlı beslenme bozukluğuna, birtakım depo hastalıklarına, tiroid işlev bozukluklarına yahut pek çok sistemik hastalığa bağlı olarak azabilir. Bu durumda olağanda 60-100 ortasında olan impuls çıkarma suratı düşer. Hastanın nabzı 60/dk altındadır. Bu durum bedende beslenme bozukluğuna sebep olur. Hasta baş dönmesi, halsizlik, minimal eforda dahi nefes darlığı yahut bayılma üzere şikayetlerde bulunur.
Hastanın nabzının düşük olduğu, çekilen EKG’lerde yahut ritim takibi gayesiyle yapılan 24 saatlik ritim holter incelemesiyle tespit edilir. Bu durumda tedavi, kalbin elektriksel aktivitesini sağlayabilecek kalıcı kalp pili uygulamalarıdır. Kalp pilleri göğüs kasının altına yerleştirilen 3×5 cm ebatlarında aygıtlardır.

Denetimler ile kalbinizin sıkıntılarını dinleyin

– Olağanda kalbin jeneratörüne bağlı kalp kasına iletim sağlayan bir ana kablo mevcuttur. Kimi bireylerde doğumsal olarak ikinci bir kablo bulunabilir. Buna ‘aksesuar yolak’ denilir. Bu aksesuar yolağın aktiflendiği durumlarda kalp suratının 150-200/dk kadar çıkabilen, ani başlayıp ani biten, göğüste huzursuzluk hissi oluşturabilen çarpıntılar oluşur. Bu çarpıntıların ne vakit başlayacağını ne kadar süreceğini varsayım etmek pek mümkün değildir.

– Şayet çarpıntı mühleti uzun olursa hasta acil servise müracaat ettiğinde çekilen EKG yahut sık tekrarlıyorsa takılan 24 saatlik ritim holter tetkiki ile teşhis konulabilir. Bu çarpıntılar kalp krizine yahut kalp yetmezliğine sebep olan berbat ritim bozuklukları değildir. Fakat nabzın çok yükselmesi hastada önemli bir huzursuzluk oluşturabilir. Bu bozuklukların tedavisi EFÇ (elektrofizyolojik çalışma) ve ablasyon denilen tedavilerdir. Bu tedaviler anjiografi laboratuvarlarında yapılan ve kasık toplar damarından girilerek uygulanan süreçlerdir. Aksesuar yolağın yerinin tespit edilip, radyofrekans (yakılarak) yahut criyoablasyon (dondurularak) ile ortadan kaldırılması temeline dayanır.

Çarpıntı nedeni sadece kalp olmayabilir

Çarpıntı, kalbin çalıştığını hissettiğimizde tanım ettiğimiz şikayettir. Olağanda kalbimiz ömür uzunluğu hiç aralık vermeden daima olarak çalışır, fakat biz onun çalıştığını göğsümüzde hissetmeyiz. Bu çarpıntılar bazen sistemsiz teklemeler, bazen de nabzın 200/dk’ya yükselecek sürate ulaşması olabilir.

– Çarpıntı tanımı olan hastalarda kesinlikle sistemik bir rahatsızlığın olup olmadığı araştırılmalıdır. Kansızlık, tiroid hastalıkları, sıvı kayıpları, ateşli hastalıklar, anksiyete, panik hali, ağır idman, kronik sistemik hastalıklar, kondisyonsuzluk üzere pek çok durumda nabız kıymetleri artar, kişi bunu çarpıntı üzere hissedebilir.

– Aslında buradaki durum kalp hastalığından çok, kalbin mevcut hastalığı kompanse etmesi için suratını arttırmasıdır, yani olması gereken fizyolojik bir durumdur. Tedavi sebebe yönelik yapılmalıdır. Yani kansızlığın, enfeksiyonun ya da tiroid işlevlerinin tedavisi yapılmalı, kondisyonsuzluk varsa nizamlı antrenmana başlanmalıdır.

Ailesel sıhhat hikayenizi düzgün takip edin

– Kalpte yapısal bozukluğu olan hastalarda görülen ritim bozuklukları klinik olarak çok büyük ehemmiyet taşır. Kalp krizi geçirmiş, bypass, stent üzere süreçler yapılmış, kalp büyümesi görülen hastalarda yahut kimi doğumsal anomalilerde (hipertrofik kardiyomyopati, aritmijenik sağ ventrikül displazisi, ebstein anomalisi gibi) yahut kimi ritim bozukluğuyla seyreden genetik geçişli hastalıklarda (brugada sendromu, uzun QT sendromu, kısa QT sendromu gibi) gelişen ritim bozuklukları (ventriküler taşikardi yahut ventriküler fibrilasyon) kalpte ani durmaya yani bayılma yahut vefata sebep olabilir.

– Hasebiyle kalp damar hastalığı bulunan tüm hastaların kesinlikle rutin kardiyoloji denetimlerinin yapılması gerekir. Bu muayenelerde ekokardiyografik incelemelerinin gerek duyulduğu takdirde ritim holter incelemelerinin yapılması gerekir. Ailesinde sebepsiz erken mevt hikayesi bulunan hastaların yahut sportmenlerin kesinlikle kardiyoloji muayenelerinin EKG ve ekokardiyografik değerlendirmelerinin yapılması gerekir. Yapılan muayenelerde yahut tetkiklerde ani vefat riski görülen hastalara ICD (implentable cardiak defibrilator) dediğimiz şok aygıtlarının takılması gerekir. Bu şok aygıtları kalp pillerine emsal halde göğüs kasının altına yerleştirilen, pillere nazaran biraz daha büyük, yaklaşık 5×7 cm ebatlarında aygıtlardır. Bu aygıtlar kalbin ritmini daima olarak takip edip ölümcül bir ritim bozukluğu görüldüğü vakit şok vererek kalbi tekrar çalıştıran aygıtlardır.

Sportmenler ve kalp hastaları sistemli denetimleri ihmal etmemeli

– Kalpte görülen ritim bozuklukları felçle yahut mevtle sonuçlanabilecek kadar değerli olabilir. Bundan ötürü herkesin kesinlikle yılda bir kere detaylı kardiyoloji muayenesinin, EKG ve ekokardiyografik incelemelerinin yapılması önerilir. Risk kümesindeki hastaların ise koroner arter hastalığı açısından kıymetlendirilmek üzere eforlu EKG, talyum testi, gerekirse koroner anjiografi üzere tetkiklerinin yapılması ise kıymet taşıyor.

– Ailede erken vefat olan bireylerin, sportmenlerin, kalp yetmezliği ile takip edilen hastaların yahut baş dönmesi, halsizlik, bayılma üzere şikayeti olan hastaların kalp damar hastalığı yahut ritim bozuklukları açısından EKG ve ritim holter takiplerini yaptırması ise ihmal edilmemelidir.

Daima devam eden ritim bozukluğu: Atriyal Fibrilasyon

– Atriyal fibrilasyon (AF) olarak bilinen, en sık daima devam eden ritim bozukluğu ise ayrıyeten ele alınması gereken bir hastalıktır. Bilhassa ileri yaşta, kapak hastalığı, hipertansiyon, kalp yetmezliği varlığında görülme sıklığı daha da artar. Kulakçıkların (atriyum) kasılamayıp yalnızca titreşim hareketi yaptığı ritim bozukluğudur. Bu özelliğinden ötürü atriyum içindeki kan, hareketsizliğe bağlı pıhtılaşabilir. Bu pıhtıların embolize olması felç ataklarına sebep olabilir. İleri yaşta görülen felçlerin en sık sebebi de AF’dir. AF’nin tespit edilmesi, kesinlikle pıhtı önleyici tedavi kullanımını gerektirir. Pıhtı önleyici tedaviler pıhtı ve felçten korurken öbür taraftan kanama eğilimini arttırdıkları için denetimli kullanımları gerekir